Koniec okresu przejściowego do przepisów unijnych – co trzeba wiedzieć?

Wdrożenie unijnych przepisów prawa dronowego wiąże się z licznymi zmianami. Rozbudowana struktura, a także konieczność certyfikacji dronów i nadania im klas C skutkowały koniecznością wprowadzenia okresu przejściowego – zarówno w kategorii Otwartej, jak i Szczególnej. Jednak już niedługo okres przejściowy się zakończy – będzie obowiązywał tylko do 31.12.2023. Co się zmieni po tej dacie?

Kategoria otwarta

Kategoria Otwarta obejmuje loty niskiego ryzyka i dzieli się na trzy podkategorie: A1, A2 i A3. W każdej z nich obowiązują określone zasady wykonywania lotu. Obecnie przypisanie drona do danej podkategorii odbywa się na podstawie jego przedziału wagowego.

A jak będzie to wyglądać po nowym roku? Gdy okres przejściowy się zakończy, przypisanie do danej podkategorii będzie następować zgodnie z nadaną klasą C – dotyczy to już dostępnych na rynku dronów. Nowy podział będzie stosunkowo prosty:

• Do podkategorii A1 będą należeć drony o wadze poniżej 250 g oraz te, które mają klasę C0 i C1.
• Do podkategorii A2 trafią drony z klasą C2.
• Podkategoria A3 będzie obejmować drony z klasą C3 i C4, a także drony o wadze powyżej 250 g, które nie mają nadanej klasy.

Podsumowując, zasady wykonywania lotów w kategorii otwartej są podobne zarówno w okresie przejściowym, jak i w przepisach właściwych. Zmienia się jedynie przedział wagowy, ale sprawę załatwia nadana klasa C.

Kategoria szczególna

Temat kategorii Szczególnej (loty średniego ryzyka) jest nieco bardziej skomplikowany. Ale bez obaw – poniżej wyjaśniamy najważniejsze kwestie.

Jak latać w kategorii Szczególnej?

Istnieją trzy możliwości przeprowadzania lotów w kategorii Szczególnej:

1. Uzyskanie zgody prezesa Urzędu Lotnictwa na prowadzenie operacji w kategorii Szczególnej.
2. Uzyskanie uprawnień NSTS/STS (loty według scenariuszy standardowych lub krajowych scenariuszy standardowych).
3. Uzyskanie certyfikatu LUC (jest to osiągalne tylko dla dużych instytucji lotniczych).

W przepisach właściwych obowiązujących po okresie przejściowym ustalono zasady realizacji lotów zgodnie ze scenariuszami standardowymi:

• STS01 (VLOS – w zasięgu wzroku, ang. Visual line of sight).
• STS02 (BVLOS – poza zasięgiem wzroku, ang. Beyond Visual line of sight).

Do wykonywania takich operacji w kategorii Szczególnej niezbędny jest dron z nadaną klasą C5 lub C6. Co więcej, operator musi mieć ukończone szkolenie zgodne z zasadami STS (przeprowadzone na dronie z klasą C5 lub C6). Niestety, obecnie na rynku nie ma dostępnych urządzeń spełniających te wymagania.

O czym jeszcze warto wiedzieć? Niezależnie od tego, czy operator drona chce działać zgodnie ze scenariuszem NSTS, czy STS, konieczne jest złożenie oświadczenia o operacji w kategorii Szczególnej. Należy zadeklarować w nim, że lot jest wykonywany zgodnie z prawem.

Scenariusze standardowe w Polsce

W okresie przejściowym (31.12.2020-31.12.2023) każdy kraj członkowski Unii Europejskiej mógł wprowadzić własne krajowe scenariusze standardowe.

W Polsce Urząd Lotnictwa Cywilnego wprowadził osiem scenariuszy NSTSx. Prezes ULC jasno określił wszystkie wytyczne:

• NSTS-01 VLOS i FPV < 4 kg.
• NSTS-02 VLOS (MR – multirotor) < 25 kg.
• NSTS-03 VLOS (A – samolot) < 25 kg.
• NSTS-04 VLOS (H – helikopter) < 25 kg.
• NSTS-05 BVLOS < 25 kg, do 2 km.
• NSTS-06 BVLOS (MR – multirotor) < 25 kg, do 2 km.
• NSTS-07 BVLOS (A – samolot) < 25 kg, do 2 km.
• NSTS-08 BVLOS (H – helikopter) < 25 kg, do 2 km.

Oświadczenie o operacji w kategorii szczególnej

Zbliżający się koniec bieżącego roku i jednocześnie okresu przejściowego oznacza także zakończenie możliwości składania oświadczeń o operacji w kategorii Szczególnej (oświadczenie N2). Jego ważność to dwa lata od daty wpływu do ULC, a ostateczny termin składania mija 31.12.2023. Powinien je złożyć każdy, kto chce kontynuować loty zgodnie z uprawnieniami NSTS przez kolejne dwa lata.

Warto podkreślić, że nawet jeśli nie masz jeszcze uprawnień NSTS, wysłanie tej deklaracji jest bardzo ważne, ponieważ daje możliwość ich uzyskania po zakończeniu okresu przejściowego – jeszcze przez dwa lata. Wymóg jest jeden – złożenie oświadczenia o operacji w kategorii szczególnej do 31.12.2023.

Dlaczego ma to tak duże znaczenie? Bez tego dokumentu po 01.01.2024 stracisz możliwość lotu według NSTS, nawet jeśli masz odpowiednie uprawnienia. Uzyskanie tych uprawnień również nie będzie możliwe.

Daty ważności uprawnień oraz oświadczenia można sprawdzić po zalogowaniu się na drony.ulc.gov.pl. Gdzie szukać konkretnych informacji?

• Profil pilota – znajdziesz tu datę ważności samego profilu pilota oraz uprawnień (kategoria Otwarta i Szczególna).
• Profil operatora – pozwala sprawdzić datę ważności samego profilu operatora oraz złożonego oświadczenia.

Przygotuj się na nadchodzące zmiany

Zakończenie okresu przejściowego i wiążące się z tym zmiany mogą wydawać się skomplikowane, warto więc z wyprzedzeniem zapoznać się z nowymi regulacjami. Zyskujemy wtedy więcej czasu na złożenie niezbędnych dokumentów i przystosowanie się do nowych zasad. Wejście w życie właściwych unijnych przepisów prawa dronowego wcale nie musi być skomplikowane – do wszystkiego możemy się odpowiednio przygotować!